top of page

«Η Πριμαντόνα και η Μητέρα Νάρκισος»

''Μόνο όταν τραγουδούσα πίστευα πως με αγαπούσαν"

Maria Callas. Μας κολακεύει και μόνο να λέμε ότι την γνωρίζουμε, να αναφερόμαστε σε αυτή. Χιλιάδες κορίτσια έχουν ερωτευτεί το θρύλο (ανάμεσα τους και η γράφουσα) και ακολούθησαν το δρόμο της Τέχνης της, ενδεχομένως με την ελπίδα να φτιάξουν το δικό τους Μύθο. Άπειρες οι καπηλεύσεις του ονόματός της για αυτοπροβολή από ιδιώτες, ιδρύματα, οργανώσεις κλπ. Μια εμμονή, μια μανία που σχεδόν σε κάνει να ξεχνάς ότι αυτή η γυναίκα, που «έζησε με Τέχνη, έζησε με Έρωτα», έφυγε μόνη, πτωχευμένη σε όλα τα επίπεδα της ύπαρξής της, με μια χούφτα χάπια στο χέρι της.

Γιατί όμως?

Οι φυλακές της Παιδικής μας Ηλικίας

Η Alice Miller, ψυχοθεραπεύτρια, γράφει: «Υπάρχουν εκείνοι που έχουν μεγάλα χαρίσματα, συχνά οι πιο χαρισματικοί, που υποφέρουν από βαριά κατάθλιψη. Αυτό συμβαίνει γιατί κάποιος απελευθερώνεται από την κατάθλιψη μόνο όταν η αυτοεκτίμησή του στηρίζεται στην αυθεντικότητα των δικών του συναισθημάτων και όχι στο ότι έχει τα συγκεκριμένα χαρίσματα».

Αν μια τραγουδίστρια λοιπόν ταυτίζει την ύπαρξή της με το χάρισμά της, τι γίνεται όταν αυτό το χάρισμα αρχίζει να την εγκαταλείπει, όπως συνέβη με τη Μαρία Κάλλας?

Τότε την εγκαταλείπουν όλοι? Δηλαδή, την αγαπούν μόνο και μόνο επειδή τραγουδά και έχει ωραία φωνή?

Όχι. Αυτό δεν είναι αγάπη. Αυτό είναι θαυμασμός. Ποιοι άραγε άνθρωποι είναι αυτοί που συγχέουν το θαυμασμό με την αγάπη? Η Alice Miller τους ονομάζει «ανθρώπους μεγαλείου».

Οι τάσεις μεγαλείου είναι συνήθως συμπεριφορές που αναπτύσσουν άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση, και επιδιώκουν μέσα από αυτήν την τάση να υπερκαλύψουν το κενό τους.

Και πώς δημιουργήθηκε αυτό το κενό?

Στις φυλακές της Παιδικής μας Ηλικίας, φυλακές που χτίζει η Μητέρα Νάρκισος

Η Μητέρα Νάρκισσος

Είναι η μητέρα που ήθελε να γίνει τραγουδίστρια και δεν έγινε.

Είναι η μητέρα που πιστεύει πώς είναι τόσο ιδιαίτερη και μοναδική που μόνο τόσο ιδιαίτερα και μοναδικά παιδιά μπορεί να γεννήσει.

Είναι η μητέρα που της φέρνεις 19 από διαγώνισμα, και υποθέτει πως μάλλον ήταν εύκολα τα θέματα.

Είναι η μητέρα που θέλει τόσο πολύ να πετύχεις και κάνει τα πάντα για να αποτύχεις. Γιατί τι θα γίνει αν πετύχεις...περισσότερο από εκείνη?

Είναι η μητέρα που κι η ίδια παραμελήθηκε και κακοποιήθηκε ως παιδί, δεν το έμαθε ποτέ για να το λύσει, και τώρα μπλεγμένη και η ίδια στις φυλακές της παιδικής της ηλικίας, έχει μόνη ελπίδα να δει το φως του ήλιου μέσα από το τόσο ταλαντούχο και χαρισματικό παιδί της.

Που σίγουρα είναι προικισμένο – δεν αντιλέγω – αλλά να, πώς να το κάνουμε, το παιδί έχει δικαίωμα επιλογής: έχει δικαίωμα να γίνει μουσικός ή να μη γίνει. Να είναι φιλόδοξο ή να μην είναι. Να θέλει να τραγουδά μόνο στα κύματα της θάλασσας ή να χαίρεται από μόνο του όταν ανταγωνίζεται τους συναδέλφους του στον επαγγελματικό στίβο, γιατί έτσι είναι η «φτιαξιά» του.

Μα πιο πολύ έχει δικαίωμα απλά να υπάρχει. Και να αγαπιέται επειδή απλά υπάρχει.

αν αγαπιέται επειδή απλά υπάρχει, τότε το τραγούδι του είναι τόσο φυσικό όσο το κελάιδισμα ενός πουλιού.

Τι το νοιάζει το αηδόνι η ανθοδέσμη, η υπόκλιση και τα διαμάντια που κοσμούσαν πάντα το λαιμό της Μαρίας Κάλλας?

Το αηδόνι έχει μόνη αγωνία να στείλει όσο πιο πολύ και όσο πιο ψηλά μπορεί τους αγγελικούς ήχους του στα αστέρια του ουρανού για όσο ζει.

Ίσως να μην έχει και καμία αγωνία. Ίσως απλά να υπάρχει κι αυτό μέσα στην απέραντη αγάπη του Σύμπαντος.

Put the blame on… Eve

Η Μητέρα Νάρκισος προγραμματίζει το παιδί της σε μια αυτιστική ζωή που δεν του επιτρέπει όχι μόνο να αναπτύξει υγιώς τα χαρίσματά του, αλλά ούτε να ζήσει υγιώς τη ζωή του. Έτσι και η Κάλλας διψούσε να πάρει αγάπη, αφού φυσικά γίνει «κάποια», για να αποκτήσει το δικαίωμα στην αγάπη. Κι ενώ θα μπορούσε να ζει με αρμονία και σοφία μέσα στον κόσμο αυτής της Παγκόσμιας Μουσικής, έζησε με την εμμονή για να αποδείξει στην μητέρα της ότι αξίζει. Και πήρε ακριβώς αυτό που πίστευε για τον εαυτό της: ένα εραστή σκληρό, αδίστακτο, καταστροφικό για να της επιβεβαιώσει πως σε καμία σχέση δεν μπορεί να νιώσει την αγάπη.

Αλλά όπως λέει ο Gene Hackman στην ταινία Postcards from the Edge, «Η μάνα το έκανε στην κόρη και η μάνα της σε εκείνη και πάει πίσω μέχρι την Εύα. Κάποια στιγμή σταματάς και λες: Αρχίζω με εμένα!»

Και τότε είναι που όλες οι νότες της τελειότητας που αέναα κυνηγάς, αρχίζουν να συναντούν σιγά σιγά την αρμονία τους...

Υστερόγραφο 1

Το κείμενο δε βασίζεται σε ιστορική έρευνα και ανάλυση των προσώπων, αλλά αποτελεί μια υποκειμενική εκτίμηση, ενώ χρησιμοποιεί τα πρόσωπα ως σύμβολα και ως αφορμή για να θίξει το θέμα του ναρκισισμού ως διαταραχής, στο πλαίσιο της θεματικής «Τέχνη & Θεραπεία» που απασχολεί τη γράφουσα

Υστερόγραφο 2

Νιώθω τη σημασία αυτών των σκέψεων για τη Μαρία Κάλλας, ακόμα περισσότερο σήμερα που μελετώ την όπερα Anathema: The Alan Turing Opera, του William Antoniou . Ο Άλαν Τούρινγκ, μια ιδιοφυία έπρεπε να ισορροπήσει το "μέσα" του, να βρει την (σεξουαλική) ταυτότητά του, και να νιώσει αποδοχή, και αναγνωρίζω πόση σημασία έχει η Μάνα στη διαμόρφωση του Είναι. Θα επανέλθω με σχετικό άρθρο με αφορμή τη παρουσίαση της όπερα του William Antoniou στις 3 Οκτωβρίου 2017 στη Νέα Υόρκη

Επιλογή φωτογραφιών: Μαρία Μακρή, θεατρολόγος, τραγουδίστρια, μέλος του The Katia Paschou Project


Featured Posts
Recent Posts
Archive
Search By Tags
No tags yet.
Follow Us
  • Facebook Basic Square
  • Twitter Basic Square
  • Google+ Basic Square
bottom of page